Mooi winnen is een luxe maar in Nederland juist de maat der voetbaldingen. Italië werd in 1982 en 2006 niet bepaald verdiend Wereldkampioen. Geen Tifosi die er ook maar één nacht van wakker lag. Het resultaat telt te allen tijde en het credo ‘Het doel heiligt de middelen’ is nu juist door een Italiaan, Niccolò Machiavelli geïntroduceerd. Maradona snoof deze woorden gretig op. Werd Diego’s ‘Hand van God’ in Europa verafschuwd; in Zuid-Amerika werd dat valsspelen als geweldig goed gevonden ervaren en vervolgens als razendknap uitgevoerd omarmd. Argentinië greep er uiteindelijk zijn tweede en laatste wereldtitel mee (1986). De verfoeilijke handsbal is een anekdote geworden.
Onverdiend winnen, laat staan valsspelen is een weelde die het Nederlands Elftal en Ajax zich niet kunnen veroorloven. Het moet sprankelend en spectaculair zijn. Een klein landje dat eerst de wereldzeeën domineerde en veel later prachtig, baanbrekend voetbal op de mat legde, veroordeelde zichzelf tot het altijd mooi moeten doen. Op ieder toernooi is Oranje zelf, zijn eigen grootste tegenstander. Het is wellicht een versleten VOC-mentaliteit die ons er nog van overtuigt dat wij ‘met onze kwaliteiten’ welhaast kampioen moeten worden. Nederland verloor al zijn drie WK-finales en moet het doen met de waardering en de herinnering aan het Totaalvoetbal. Nadat Oranje in 1988 in West-Duitsland eindelijk euforisch afrekende met de gastheren en die Europese titel pakte, was de slotsom dat Wim Kieft tegen de Ieren gelukkig raak kopte en het spel te wensen overliet. Voor mazzel moet je je een beetje schamen.
In Amsterdam worstelen ze al decennia met hetzelfde dilemma. Er is slechts één middel tot het doel; één bevredigende manier om te winnen. In alle gevallen met het aanvallende voetbal waarmee Ajax de wereld en alle prijzen heeft veroverd. In 1976 nam Tomislav Ivić het over van Rinus Michels. Hij lichtte zijn selectie door en besloot daarop countervoetbal te gaan spelen. Hij vloekte in de rood-witte voetbalkerk. Toch werd de Kroaat met Ajax na drie Cruijff- en titelloze jaren weer kampioen. Zijn opstandig realisme heeft weinig navolging gevonden; met grote ongelukken tot gevolg. Ajax kent nog altijd één manier van voetballen. Vóóruit ondanks alles. De grootste catastrofe ligt nog verschrikkelijk vers in ons geheugen. Geheel onnodig werden de deuren naar de Champions Leaguefinale voor een ‘begraven’ Tottenham Hotspur wagenwijd geopend. Ajax stond met man en macht vóór de bal toen het over zichzelf afgekondigde lot in letterlijk de laatste seconde werd bezegeld. De Spurs wonnen onverwacht, onverdiend maar nog niet zo ‘lelijk’ als later Atalanta Bergamo, AS Roma, Getafe en Valencia zouden doen.
FC Utrecht en AZ deden het dit seizoen nog in Amsterdam. Ajax is inmiddels zo vaak geconfronteerd met ‘Lelijk winnen’ dat het er een voorbeeld aan mag nemen. Verloor men op die manier dan waren dit altijd ‘De harde wetten van het (internationale) voetbal’. Tegen PSV in Eindhoven kon men recentelijk oefenen. Zelfs rasechte Ajacieden zagen de bal volledig ‘uit’ aan de zijlijn voordat Mazraoui uit een heerlijke aanval scoorde. Won Ajax ook weer eens lelijk. Dus nergens om je schuldig over te voelen.
Robert Leon ©
In Mokum Magazine – februari 2022 (#101)
DUTCHFELLOW 