Vorig seizoen beloofde Justin Kluivert dat zo lang hij bij Ajax zou spelen, ze niet meer zouden verliezen in Eindhoven. Het bleek grootspraak want op de eerstvolgende afspraak, de recente wedstrijd waarin hij eigenhandig het kampioensfeest van PSV tijdelijk kon verstoren, gaf hij op het veld, niet thuis.
Justin (18) speelde weliswaar dit jaar een dolende Amin Younes uit de basis, hij kan slechts enkele overtuigende optredens in de Eredivisie overleggen maar twijfelt samen met zijn, de slechtst denkbare zaakwaarnemer voor jeugdig talent, Mino Raiola hardop over een langduriger verblijf in Amsterdam. Mino verkneukelt zich iedere week aan ‘Wallstreet’ waarin Gordon Gekko (gespeeld door Michael Douglas) niet alleen ‘Greed is good’ predikt maar ook verklaart dat ‘It’s all about bucks, the rest is conversation’. Het is maar dat Edwin van der Sar het straks – als hij er nog zit tenminste – weet.
Ajax mag zich gelukkig prijzen dat Kasper Dolberg (21) niet in de stal van het grenswisselkantoor Raiola is ondergebracht. De Deen kwam dit seizoen nauwelijks uit de verf. Vormverlies en daardoor Klaas-Jan Huntelaar en tenslotte blessureleed, stonden zijn ontwikkeling in de weg. De vermeende 50 miljoen die AS Monaco afgelopen zomer nog voor hem wilde betalen, zijn nu hij over enkele weken ‘gratis’ uit zijn contract loopt, een knallende kater voor Marc Overmars die tevens de winterstopmiljoenen van Napoli voor Younes kan afschrijven.
Ook al reiken de contracten van Onana, Zyech en Matthijs de Ligt (18) tot in 2021, de verwachting is dat het gebrek aan perspectief (lees: Champions League), een verondersteld tekort aan waardering van pers en publiek maar vooral hét niet willen mislopen van Het grote geld, een snelle aanleiding zullen zijn voor vertrek. Een leegloop die de club nog rijker en gelijk kansloos voor de competities van het volgende jaargang zal maken.
De kwetsuur van Frenkie de Jong (21) houdt hem buiten de transfergeruchten. Of hij daadwerkelijk zo talentvol was, werd lange tijd gemeten aan het late tijdstip waarop hij een basisplaats veroverde. Andere spelers waren op die leeftijd (20) namelijk al gearriveerd. Het is een onzinnig criterium. Aan Beatle George Harrison werd ooit gevraagd waarom hij zo ‘laat’ als songwriter doorbrak. De scherpe Liverpudlian retourneerde de vraag met ‘What’s late, what’s early?’. Muzikanten hebben natuurlijk een langere loopbaan dan voetballers; George zou de dertig jaar daarop nog geweldige liedjes componeren. Er was en is nog alle tijd. Ook voor André, Hakim, Justin, Kasper en Matthijs. Bel ondertussen even met Davy. Mino Raiola, die de Zlatancommissies nog aan het tellen is, en zijn collega’s kunnen wel even wachten.
Unlike The Police, Paul Simon and Billy Joel, Paul McCartney never flooded the market with Greatest Hits compilations. In the four and a half decades succeeding The Beatles (‘Follow that!’) he actually packaged it three times. Full blown with Wings (1978) and more or less solo (but including predominantly Wings’ stuff) in 1987 when he wrapped ‘All The Best’ around his Christmas single ‘Once upon a long ago’. An album title that, at the time, sadly suggested to some that he was really packing it in. In 2001 he returned to the Wings’ catalogue with ‘Wingspan’, a tasteful and elaborate portrayal with on the one hand, the undeniable hits and on the other hand, their history in songs. With ‘Pure McCartney’ he finally writes his own post-Beatles legacy.
PURE AS PAUL
It flashes by in a split second. In the documentary (‘Between Chaos and Creation’ – 2005) accompanying this splendid album, McCartney explains for the umpteenth time how he arrived at the chords of ‘Blackbird’. It is like ‘Scrambled eggs’, ‘I dreamt Yesterday’ or his dad advising ‘Yes, Yes, Yes’ (instead of the Americanism ‘Yeah’) all over again. But not here. Proudly he steps away from his routine rational to the makings of a brand new song he has written. With piercing eyes he checks whether the interviewer is paying attention to the foundation of ‘Jenny Wren’. His composure is enchanting; especially when he (at 16:12) throws back his right shoulder; gratified by the thrill of his creation. You instantly imagine this is how he worked opposite Lennon, trying to impress John. Paul McCartney, unadulterated and disarmingly pure.
Having chosen the ‘Pure’ description therefore begs the question what he is willing to show his audience; the fans and those he would love to win over with this wealthy collection. Not necessarily by displaying the many hits dutifully but also by emphasizing music that comes easily to him as well as demonstrating his versatility. Interesting to find how he himself defines his own purity? It’s His master’s choice and although the debate is never ending and literally immaterial (since everything’s available), discussing the selection is half the fun.
SEVENTIES
‘Pure’ consists of 67 songs, divided over 4 discs that have not been fully filled. With respectively 65, 72, 64 and 60 minutes (4:21 hours) there’s about one (1) hour space wasted. The songs are not chronologically ranked and it adds to the attraction to leap 40 years ahead from ‘Let me roll it’ to ‘New’ and roll back even 44 years from ‘Hope for the Future’ to ‘Junk’. The seventies fill half (51%) the compilation with 9 solo and 25 Wings’ songs. The remaining decades are somewhat equally honoured (from 10 to 7 songs).
The seventies was undoubtedly his most productive era. He was a man on a mission in a time when bands averaged almost an album a year. McCartney was no exception to that (now ancient) rule. When he returned to the road in 1989 he expressed ‘sneaky feelings’ that his Wings’ material would one day be appreciated. He got it right. Their share (37%) on ‘Pure’ is warranted.
The idea that McCartney would – give or take – elect equally from all albums is quickly eliminated. And rightfully so when ‘purity’ is your criterion. He clearly looked at songs over albums, making ‘Pure’ apparently a gut selection.
FLAMING PIE
In the process McCartney leaves no uncertainty as to what his favourite album is. With 8 songs the fabulous Flaming Pie (1998) takes a leading role. The album associated with Linda’s last years at his side beats the breathtaking ‘Ram’ (’71), his latest project ‘New’ (’13) and ‘Band on the Run’ (’73), widely recognised as Wings’ main and break-through achievement. Each with 5 songs on ‘Pure’. ‘Chaos and Creation in the Backyard’ (with of course ‘Jenny Wren’) offers 4 songs. The majority of the albums are represented by 1 to 3 songs. The overwhelmingly rich ‘Tug of War with merely 3 compositions and ‘Kisses on the Bottom’ with his one (and only new) song for Nancy.
Strikingly missing in action are 3 albums. Just like he cleverly cut Heather Mills from the black and white account of the 9/11 concert (in ‘The Love We Make’), the underachieving ’Driving Rain’ (2001) is – including ‘Your Loving Flame’ – totally neglected. The Rock ‘n Roll album he promised Linda holds (3) worthy McCartney tunes but ‘Run Devil Run’ (1999) nevertheless remained on the shelf. Many songs on the celebrated ‘Flowers in the Dirt’ (1989) are true contenders but even the likes of ‘Distractions’ and ‘Put it There’ did not qualify for ‘Pure’ participation.
‘LIVE’
On ‘Pure’ McCartney, knowing how to make an entrance, opens affairs with ‘Maybe I’m Amazed’; some would argue the best song he has written. Although the song was actually a single from ‘Wings over America’, the (1970) ‘McCartney’ version was taken. For ‘All The Best’, McCartney switched the album version of ‘Coming up’ to the exciting ‘live’ take, especially for the US market (where it was originally released as such). This ‘Pure’ however is solely built on studio tracks. It would have been an exciting novice in the kind-of-best-of tradition if his studio and stage work would have been complementary mixed up. His 6 main live albums are a lake of occasions for fishing. Not only ‘Maybe I’m Amazed’ would have benefited from the great live performance, it would have also opened doors to ‘The Mess’ and ‘Soily’, characteristic songs that are registered only ‘live’.
COLLABORATIONS
With the ‘Pure’ label the presumption is justified, he has indeed written all these songs on his own. The domestic assistance from Linda has never been regarded as substantial and although listed as co-author, Denny Laine’s contribution to ‘Mull of Kintyre’ is measured by the lump sum (rather than continued royalties) he was paid. Where as Eric Stewart is never mentioned, the collaboration with Elvis Costello is critically acclaimed. The bare fact that their fruits such as ‘My Brave Face’ and ‘That Day is Done’ are not exposed, may originate from McCartney’s concept for ‘Pure’; too much Declan MacManus there. The only co-operation still standing is the one with Michael Jackson. Or is Paul really saying ‘Say, Say, Say’ was ‘purely’ him at the end of the day?
COUNTING CARATS
In comparison with (1987) ‘All The Best’, McCartney dropped his early favourite ‘C Moon’. Also the then just released ‘Once Upon a Long Ago’ did not survive. Although these songs could easily pass as ‘Pure’ Paul, there is enough gold exhibited after killing his darlings. It’s an anthology of ‘heaven sent’ craftmanship, revealing an abundance of melodies, indelible hooks and magical middle eights. The different styles and sounds, the many instruments, his vocal range, heavenly harmonies and the width of this songwriting, illustrate a career that cannot be put into words, let alone suffice on 4 discs. ‘Pure’ is a lot to digest at once.
For the fans, on the contrary, the experience is unfortunately more of a matter of course. No surprises other than (maybe) ‘Arrow Through Me’, (most likely) ‘Winedark Open Sea’ and (definitely) ‘Good Times Coming/Feel the Sun’, an acceptable (1986) ‘Press to Play’ album filler but a bit under par on ‘Pure’. The inclusion of ‘Hope for the future’ (last single) as well as ‘Temporary Secretary’ (added to the latest tour set lists) is certainly triggered by recent times.
BOOKENDS
An omission is the absence of the title track of ‘Tug of War’. This magnificent song sits very well next to the drafted ‘Pipes of Peace’. Then again it also would have worked as opener (War) and closer (Peace) of the assembly. Like bookends of ‘Pure’ with simple but relevant messages (‘In years to come we may discover’ and ‘In love our problems disappear’). The combination is so straightforward that no one thought of organizing it.
MISCONCEPTIONS
Although there can be no quarrel concerning the input and impact of Paul McCartney, his estate is not undisputed. Even people who witnessed his whole career possibly think he is a balladeer or dismiss him with ‘Kintyre’. Does ‘Pure’ serves as an antidote to this inconceivable ‘McCartney misunderstanding’? Is McCartney even bothered and has he tried tackling it? Like he did with showing off ‘Jenny Wren’ … ’Here, this is what I am capable of!’
Why ‘Pure’ stops at 67 songs and with still 59 precious music minutes to fill, is a mystery. Some very impressive songs could have convinced virgin ears and stubborn critics. On the rough Helter Skelter-ish side: ‘Get on the Right Thing’, ‘I’ve Had Enough’ and ‘Angry’. Instrumental adventures like ‘Momma Miss America’ and ‘Loup’ and stating the obvious with ‘Somebody Who Cares’, ‘The Loveliest Thing’ or ‘Through our love’. Not to mention, ‘Daytime, Nighttime Suffering’, ‘Tomorrow’, I Wanna Cry’ and ‘Hope of Deliverance’. The argument is personal and a testament of the man’s incredible songbook. ‘Pure’ barely scrapes the surface of McCartney’s natural depths and talents. The alternative is, to get all his albums and then some.
MIND BOGGLING
‘Pure’ caps 2 McCartney careers. One with Wings (lasting 8 years) and another as a solo artist (36 years and counting). Without rebounding of principally John Lennon, he wrote a powerful new catalogue that firmly holds his own after the incomparable The Beatles. It is simply mind boggling to realise he can add another 8 years of Beatle brilliance to a resume that is already bursting at the seams.
Whatever he would have picked for ‘Pure’, the outcome was always going to be a guaranteed grandstand of his musical ingenuity. In this multifaceted parade McCartney could have showcased maybe more of his rockier face. With ‘Hi, Hi, Hi’, ‘The World Tonight’, ‘Flaming Pie’ and ‘Only Mama Knows’ he probably feels he needs to prove no more.
BACK SEAT OF MY BIKE
Fans introducing each other to bands and artists they love and follow is of all ages. Even if you miss some of your beloved songs, ‘Pure’ is how Paul McCartney sees himself, 44 years across. More than 3 decades ago this fan had much less to persuade with. ‘Tug of War’ topped the Dutch albums charts when after an Amsterdam night out, I rode a friend home.
I tried to push McCartney but ‘Ebony and Ivory’ did me no favours. She (Elizabeth) – who eventually went on to become a philosopher – hated everything about him. I swallowed my enthusiasm until she told me out of blue, McCartney had – despite her profound dislike – written the most beautiful song ever ….. ‘The Back Seat of My Car’. No wonder this ‘Ram’ gem is on ‘Pure’.
De premisse van ‘Up’, de documentaireserie van Michael Apted was dat je ‘in het kind, de volwassen man of vrouw al kunt zien’. [1] Hij selecteerde veertien Britse kinderen met verschillende achtergronden en presenteerde deze groep van 7-jarigen in 1963 in het roemruchte ‘7 Up’. Inmiddels is hij het achtste ijkpunt, ’56 Up’ gepasseerd; een mijlpaal die Rogi Wieg niet zou halen. Hij stapte, zelf georganiseerd op 52-jarige leeftijd, uit het leven dat hem zo gruwelijk en onophoudelijk heeft gekweld. Ik had hem ruim een kwart eeuw niet meer gezien en zag hem de zondagochtend na zijn midweekse overlijden eindelijk weer in het VPRO programma ‘Boeken’, in een tamelijk recent TV portret van Wim Brands. Opgenomen in januari 2015.
Het bericht dat hij zich met staatstoestemming had laten euthanaseren, riep de vraag op hoe hij er aan toe zou zijn? Wat er van hem, ten tijde van dat vraaggesprek ‘over’ was? Ik had daarom zowel uitgekeken als opgezien tegen het ‘weerzien’ met mijn zojuist overleden vriend maar besefte me na het hartverscheurende einde van de reportage – waarin Rogi vechtend tegen de tranen, typerend mompelde dat hij eigenlijk het liefst ‘opnieuw zou willen beginnen’ – dat de aanname van Apted in zekere zin ook omgekeerd evenredig geldt. Ik zag in de volwassen man met de dood in zijn ogen en gedachten, de jonge Rogi – met nog een héél leven vóór zich – terug. Hoezeer we veranderen en het leven ons ook tekent. Het was hem nog echt, zelfs hij. Gelukkig wel.
Ik zat al ruim één jaar in dezelfde Atheneumklassen als Rogi, toen we pas in ons examenjaar in contact kwamen. [2] Hij leerde met gemak, volgde een eigen koers en mengde zich zelden in buitenschoolse activiteiten. Hij was de onzichtbaarheid zelve. Het was muziek en meer in het bijzonder, The Beatles die ons een gemeenschappelijke deler aanreikte. Hij vertelde me dat hij klassiek geschoold was en ooit als wonderkind was geafficheerd, omdat hij al op 3-jarige leeftijd alle symfonieën van Beethoven kon zingen. Ik kon me van die aansprekende accolade geen voorstelling maken, maar indrukwekkend klonk het wel. Hij was inmiddels net achttien (18) jaar oud en die popmuziek maar vooral de ontdekking van meisjes, hadden hem van dat uitgestippelde pad naar wereldroem vandaan gehouden.
Zijn techniek en motivatie waren met de jaren en door die afleiding achteruit gehold. Dit – zo wist hij – tot grote teleurstelling van zijn ouders. Die hadden hem nooit vergeven dat hij zijn belofte niet inloste en het zou niet lang duren voordat ik dat verwijt van dichtbij, gemaakt zag worden. Ik had wat Engelse teksten geschreven en hij wilde daar als Singer-songwriter ‘Avant la lettre’ graag mee aan de slag. Na een weekend sleutelen kwam hij mij op de maandagmorgen van 8 september 1980 – in de schoolkantine – trots, mijn beladen woorden op zijn melodie zingend, tegemoet.
Diezelfde middag troonde hij mij mee naar zijn ouderlijk huis in de Murillostraat. Zijn pianospel was imponerend en van zijn claim over zijn klassieke achtergrond leek geen woord teveel gezegd. Achter de piano was hij in niets mijn nietszeggende klasgenoot. Hij kwam niet een klein beetje tot leven. Zijn moeder schonk de thee en hoewel er niemand anders in huis was, overschreeuwde zij in het Hongaars bij voortduring Rogi’s muziek met op- en aanmerkingen vanuit de aangrenzende keuken. Niet dat ze ruzie of iets te bespreken hadden; ze becommentarieerde zijn spel dat haar klaarblijkelijk niet beviel. Een kritiek die bijna onvermijdelijk zou blijken bij iedere snaar die hij beroerde. Soms stak ze, bij mijn latere bezoeken, zelfs haar hoofd om de deur om haar beoordelingen nog wat kracht bij te zetten. Het leek mij een regelrechte hel. Hij wist niet beter.
In die periode werd John Lennon in New York vermoord. Na zijn dood, vertoonde Cineac tegenover Tuschinski ter nagedachtenis aan de Beatle de film ‘Let it be’. De reputatie was de film vooruitgesneld en deze trieste aanleiding stelde ons in de gelegenheid om te gaan kijken. Ik zat er bijna iedere avond en één avond met Rogi. Tijdens de titelsong en ‘The Long and winding road’ zat hij opeens onbedaarlijk, hardop jankend naast me. Toen we de bioscoop verlieten, verontschuldigde hij zich voor de huilbui. Hij kon niet anders: ‘Die McCartney bleef me maar aankijken’. Zijn opmerking over het afsluitende concert op het dak van het Apple hoofdkantoor is me altijd bijgebleven: ‘Ze kunnen optreden wat ze willen maar dit blijft het beste concert ooit’. En daar zit iets in.
Rogi sprak met net zoveel liefde als afkeuring over het gezin waar hij deel van uitmaakte. Zijn vader was hem heilig maar hij noemde hem ook een slappeling; een briljante chemicus die Biotex had uitgevonden maar daar geen patent op had aangevraagd. Gevolgd door de relativering dat zijn pa dat natuurlijk als werknemer – van Unilever, naar ik aannam – had samengesteld; om hem tenslotte te roemen voor de durf die hij had getoond om zijn vaderland achter te laten en elders een nieuw leven op te bouwen. Dat zou hij nooit hebben kunnen opbrengen. Die lafheid schreef hij zichzelf wel toe. Zijn harde en zachte beschrijving van zijn vader was typerend voor Rogi. These, anti-these; synthese? Was hij nu heel of half serieus en had zijn vader nu echt Biotex bedacht? Was hij nu op zoek naar zijn eigen mening of probeerde hij mij te shockeren?
Omdat ik vooral overdag bij hem langs kwam, zag ik zijn vader zelden. Zijn moeder was er eigenlijk altijd en zat hem, na thuiskomst, gelijk op zijn huid. Tot het moment dat hij in zijn laatste interview onverbiddelijk korte metten met haar en zijn vader maakte, heb ik hem indertijd nooit iets lelijks over zijn moeder horen zeggen. Ik vermoedde een begrijpelijke angst voor haar. Hij leek zich in ieder geval bij voorbaat neer te leggen bij haar onverstoorbare toorn en begrip te hebben voor de pijn die hij had veroorzaakt door niet die klassieke pianist te zijn geworden, die hij in potentie had kunnen zijn. Moeten worden.
Dat zijn moeder een liefhebber was, merkte ik op een dag toen we na school in zijn kamer een virtuoos op zijn piano aan het werk zagen. Zij stond naast de piano, waar zij haar eigen zoon op hoorde stuntelen, zichtbaar te genieten van de man die de toetsen met het geweld van staccato bijna doorkliefde. Terwijl ik me in het voorbijgaan afvroeg of het instrument dit bombardement wel zou overleven, haalde Rogi zijn schouders er routineus voor op. Hij nam me mee naar de voorkamer waar hij me vertelde dat het een vriend van de familie was die altijd bij hen logeerde wanneer hij in Amsterdam moest optreden. In Het Concertgebouw, dat dan wel. Ik vroeg hem of de man ook platen had gemaakt waarop Rogi nonchalant wees naar een rijtje vinyl van een halve armlengte breed. Allemaal van de Hongaar Peter Frankl.
Niet lang daarna, kondigde zich een andere Hongaarse vriend van de familie aan. Rogi had hem wel eens genoemd; de man die in Detroit het symfonisch orkest dirigeerde. [3] Op een zaterdagmiddag (begin april) was de gehele familie opgetrommeld, omdat hij op doorreis in Amsterdam, voor Rogi een verjaardagscadeau wilde kopen. Hij had de man al vijftien (15) jaar niet meer gezien en bovendien was zijn verjaardag nog ver weg. Ik begreep de symboliek niet maar een timide, slaafse Rogi zweeg in alle talen; net als zijn vader, moeder en zusje. Het leek of ik bij een intiem ritueel aansloot.
Na een korte wandeling dook het gehele gezelschap de Bruna van de Beethovenstraat in. De man slaagde snel en liet zijn geschenk inpakken. Weer buiten, overhandigde de dirigent het cadeau onmiddellijk aan Rogi. Er was geen ontkomen aan. Als iemand die het script kende, verwijderde hij langzaam de verpakking, en tot mijn verrassing kwam er een agenda voor het lopende jaar 1981 te voorschijn. Er werd een metafoor uitgedeeld. Niemand die er na de onthulling nog enige aandacht aan schonk. Rogi verklaarde later dat juist deze man hem ooit als wonderkind had bestempeld en nu, en passant met die agenda even kwam vaststellen dat hij zijn roeping was misgelopen; zijn talenten en leven had verspild. Na deze familiaire afrekening was hij officieel ‘wonderkind’ af. Een verslagen Rogi wilde er nooit meer aan herinnerd worden.
Rogi leek deze terechtwijzing, geboren uit de frustratie van zijn ouders over zijn verdwaalde ontwikkeling te rangschikken onder Opvoeding. Hij had ze immers teleurgesteld, verdiende hun wrok en wilde zijn lot dragen als een man, die hij eigenlijk nog moest worden. Ik vond het allemaal vrij meedogenloos maar hij verzekerde me dat het hem niets deed en dat het erbij hoorde. Met eenzelfde vanzelfsprekendheid, informeerde hij me over zijn jeugdige bezoek aan psychiaters. Alsof het net als ontbijt, tandarts of schoolzwemmen, een ‘fact of life’ betrof.
Uit mijn eigen bewogen jeugd, kende ik de winst van praten met maatschappelijk werkers en pedagogen. Het bevreemde me wel dat hij in een ongebroken gezin waar het aan niets ontbrak, al als tiener ‘buitenshuis’ mentale hulp zocht maar vermoedde tegelijkertijd dat het ook een luxe kon zijn die het gezin Wieg zich blijkbaar kon veroorloven. Wie weet was het een familietraditie? Doe er dan maar je voordeel mee. Wat mij wel verontrustte was dat Rogi de psychiatrische uitstapjes, presenteerde als een soort trofee. Een status symbool. Alsof hij lid was geworden van de club die hij aanhing. De één gaat op voetballen, hij ging in analyse.
Rogi liep als jonge man al gebogen door school, straten en het leven. Alsof de beeldspraak van een ‘last op de schouders’ hem had uitgekozen om het in de praktijk gestalte te geven. Hij ging gebukt onder de verwachtingen van zijn omgeving, wellicht van zichzelf en voelde ondertussen ook nog een gebrek aan levenservaring. Hij snoof mijn en andere levensverhalen op en kon in werkelijke woede ontbranden nog maar een ‘theoreticus’ te zijn, die maar niets noemenswaardigs meemaakte. ‘Jij bent De Practicus. Hoe kan je overleven met alles dat jou (nota bene het verlies van mijn ouders) is overkomen?’. Hij wist zeker dat hij zonder ouders niet zou kunnen bestaan en heeft ze dientengevolge op voor- en achtergronden, het leitmotiv van zijn werk laten zijn. Brands liet Rogi die gedichten voorlezen die hem een laat podium schonken om op zijn beurt, publiekelijk met zijn ouders, vooral zijn moeder af te rekenen. Hij greep zijn kans. Zijn ‘laatste woord’ hier is een bijvangst van het zo nadrukkelijk laten opdraven van deze mensen in zijn gedichten. Een vorm van ‘Poetic justice’ die hem is gegund.
‘Children begin by loving their parents
As they grow older they judge them
Sometimes they forgive them’ – Oscar Wilde [4]
Zijn zucht naar kennis van mensen en hun beweegredenen, is hem blijven kenmerken. Jaren na school, beschreef hij me hoe hij door de stad zwierf en zich in kroegen, restaurants en andere openbare gelegenheden nieuwsgierig in de buurt van gesprekken nestelde om te horen wat er werd gezegd. ‘Wat doe je daar dan mee?’. ‘Opschrijven’, grijnsde hij. Dat moeten dolkomische taferelen zijn geweest. Rogi hield ook van de onverwachte opmerking. Niet alleen om de anderen te testen maar ook zichzelf kwetsbaar op te stellen. Afwijzing was voor hem geen schrikbeeld. Hij ontmoette een meisje op de tennisclub; vroeg haar om bij hem thuis thee te drinken en voegde er daarna – als in een bijzin – aan toe dat ze wel wist wat er daarna ging gebeuren. Het werkte, ze vond het goed. Hij had er schik in om één vraag teveel te stellen. Hij wist dan in ieder geval dat hij er alles uit had gehaald.
In genoemd gesprek met Wim Brands is hij zoveel jaar later volledig zichzelf. Kwetsbaar maar in dezelfde adem, wijs en intrigerend. En zo ook, ooit aan de talkshowtafel van Sonja Barend. Rogi predikte de inspirerende overtuiging dat de mens zich nergens voor hoeft te schamen. Hij kende de nuance maar pleitte plechtig voor het oprekken van dat schaamtegevoel, dat zoveel ‘normaals’ in de weg zou zitten. In zijn dagboek ‘Liefde is een zwaar beroep’ windt hij er bepaald geen doekjes om. Het is Rogi ten voeten en handen uit; hij schrijft er onvoorwaardelijk. Hij verhaalt, meent, vraagt zich af, sloopt en deelt geschiedenissen die hij de moeite waard acht. Hij probeert niet te ontsnappen aan zichzelf en laat de lezer letterlijk getuige zijn van zijn ontblote waarheden. Recensenten wantrouwden zijn eerlijkheid en betwistten de relevantie en diepte van zijn geloofsbrieven. Hij zal het ongetwijfeld hier en daar veinzen, verzinnen en aandikken maar met welk resultaat dan ook, het is Rogi Wieg. Onvervalst.
Ook bij Sonja kreeg Nederland Rogi te zien in zijn volle ornaat, ongerepeteerd en zonder gêne. Hij stelde bij haar dat je jezelf wel degelijk moest schamen als je het voedsel opeet dat ook voor anderen is bestemd, maar verder? Als een instinct dat niet te temmen is, greep hij liefdevol de hand van Sonja, in aanbidding van de vrouw in het algemeen. Net als bij die ene vraag waar hij nog wel eens naar op zoek ging, wist Sonja niet wat haar overkwam. Hij ging onbewust een grens over maar ook zij vond het prima, zichtbaar amusant. Het zou tot Mick Jagger duren voordat zij weer zo zou worden ingepakt.
De laatste keer dat ik Rogi sprak, was op straat. Je hoefde de buurt rond onze oude school maar vluchtig te scannen om zijn karakteristieke tred aan een stedelijke horizon te herkennen. Dit keer vond hij mij. Ik stond een balletje te gooien op het veldje tegenover het ouderlijk huis van zijn vriendin in chique Amsterdam-Zuid. Hij was al vaker dat huis uitgekomen om mij te begroeten en ook nu zag hij mij, solo basketballen. Hij zal niet veel ouder dan 25 jaar zijn geweest.
Ik haalde de dribbel uit mijn bal en we praatten die middag, de schemer en avond in. Eerst staand, later zittend op de rug van een bankje op het Adama van Scheltemapleintje. Zijn update was vooral somber. Hoop bleek uit zijn vocabulaire te zijn verdwenen. Hij somde zijn angsten en trauma’s op als in een weerbarstig sonnet. Hij leek ze te verzamelen. Hij kwam met de openbaring dat hij samen met zijn vriendin, een taal had ‘gecreëerd’ die alleen zij tweeën begrepen. Hij hoefde maar wat onbegrijpelijke kreten uit te slaan of zij wist dan dat bijvoorbeeld de gordijnen dicht moesten. Ik vroeg hem naar een voorbeeld van die woorden maar dat kon hij niet. Bovendien waren die telkens anders. Hij noemde het ‘communicatie in het kwadraat’ en verkneukelde zich erover tot zo een bizar idioom in staat te zijn.
Net als met Biotex, zijn vader en vele andere ontboezemingen, dacht ik weer monumentaal in de maling te worden genomen. Gelijk aan interviewer Wim Brands, fietste ik naar huis met de mogelijkheid dat mijn vriend mij een nieuw, vermakelijk spektakel had voorgelogen. Deze jonge, veelbelovende ‘gozer’ met scherpe observaties en een ontluikende carrière als dichter, spelde me toch zeker onzin op de mouw? Het is dezelfde intelligentie en controle die hij zelfs in ‘Boeken’ nog etaleerde. Met deze man is toch helemaal niets mis?
Ik ben hem daarna uit het oog verloren. De gedachte dat hij tot aan zijn sterfdag nog ruim 25 jaar psychisch heeft geploeterd, stuurt de rillingen van mijn trapezium naar het staartbeen. Hij was overal en nergens maar vooral onbereikbaar. De wereld kende toen wel massamedia maar nog geen sociale media. De mobiele telefonie liet nog zo’n tien jaar op zich wachten. Ik zag hem (dus bij Sonja en) op de dodenherdenking van 1997 een gedicht voorlezen, verslond zijn zeer Persoonlijke kroniek (Liefde is een zwaar beroep) en hoorde pas weer over hem toen Joost Zwagerman over hun vriendschap begon te vertellen en zijn poging tot zelfmoord in het nieuws kwam. Zijn demonen hadden hem in zijn langdurige psychiatrische loopbaan wel degelijk te pakken gekregen. Dat Rogi het overleefde, suggereerde mij van een steeds groter wordende afstand, dat de kunstenaar nog niet klaar was met scheppen. En, hij nog niet uitgeleefd was. Helemaal toen ik hem na zijn tweede mislukte poging hoorde opbiechten dat hij ondanks de nodige voorstudie, de zelfdodingen niet correct had uitgevoerd. Are you kidding me?
Een ambitieuze Rogi offreerde mij ooit een gouden tip voor mijn toekomst. Het zou ook zijn leidraad zijn. Doe alles binnen je vermogen. Studeer tot er geen boeken en diploma’s meer zijn, haal alles uit je baan en je relaties. Alleen dan krijg je die banen, ontmoet je die mensen die bij je horen, die je begrijpen en natuurlijk, ontmoet je dan ook de vrouw die oneindig van je zal houden. Niets tegen in te brengen. Rogi proefde kort aan een aantal studies maar zou nooit de man zijn die van 9 tot 5 op kantoor, laboratorium of universiteit zou kunnen gedijen. Hij was een vrije jongen maar gevangen in een getormenteerde ziel. In DWDD [5] onthulde een verbaasde Zwagerman dat Rogi met het wereldkundig maken van zijn niet geringe medisch dossier, de dames niet deed afschrikken maar juist aantrok. Of hij zich uiteindelijk heeft weten te omringen met gelijkgestemde mensen of die ultieme vrouw heeft gevonden, heb ik hem nooit meer kunnen vragen. Rogi is er niet meer.
Ik kan en wil hem niet duiden als kunstenaar maar weet dat zijn werk er toe heeft gedaan en zal doen. Zijn zogenaamde afscheidsgedichten illustreren een uitcheckende poëet in topvorm. Hij bekende aan Sonja geen man voor een lijvig oeuvre te zijn. In ‘Boeken’ keek hij desalniettemin tevreden terug op zijn levenswerk. Het testament van zijn unieke verbeelding en waanzin. Er hoefde geen hoofdstuk meer aan te worden toegevoegd. Zijn handtekening staat.
Het nieuws van zijn onafwendbare vroege dood, werpt je terug naar de herinneringen en gesprekken uit een ver verleden. Het helaas korte interview door Willem Brands, biedt zowel het geruststellende gevoel dat het einde heeft plaatsgevonden zoals hij dat heeft gewenst als wel, een finaal ‘feestje’ van een zekere herkenning. Het gapende gat in de tijd wordt er niet door gedicht maar het is troostend hem nog één keer bij leven te hebben gezien.
Prachtig en voor onbekenden ongetwijfeld doodeng, hoe zijn oogleden en pupillen nog altijd ongecoördineerd los van elkaar, even karakteristiek sloten, doken of stegen bij een genoten pleziertje of gemaakte kwinkslag. Ondanks het lijden staken humor en zelfspot nog de kop op.
De beste grap haalde Rogi ooit uit op de sintelbaan van het Olympiaplein, maar of het een grap was? Eerder, pure ernst. De aanleiding, de schoolsportdag was niets voor hem maar toch kwam hij even kijken hoe zijn sportieve klasgenoten zich aan het uitsloven waren. Hij vroeg me of ik een 100 meter tegen hem zou willen sprinten? Hij in spijkerbroek en overhemd; ik in trainingspak. Ik kon mijn lachen niet inhouden. Ik had hem wel eens over tennis gehoord maar dit moest toch bij voorbaat een gelopen race zijn.
Wij in de startblokken en weg. Ik heb Rogi nauwelijks gezien. Tenminste, wel hoe hij finishte toen ik nog ergens halverwege was. Hij bleek razendsnel. Alsof het de normaalste zaak van de wereld was, legde hij uit dat hij zo rap was, zodat hij zich bij rampen en dreigende situaties vliegensvlug uit de voeten kon maken. Hij was bloedserieus. Daar hoefde hij niet eens voor te trainen. Die doodsangsten zaten hem op de hielen. Rogi Wieg op de vlucht voor wat mogelijk komen kan.
* Uit´The Boxer´ – Paul Simon [1] ‘Give me a child until he is seven and I will give you the man’ [2] Hervormd Lyceum Zuid – Brahmsstraat [3] Naar alle waarschijnlijkheid Antal Doráti [4] Uit ‘The Picture of Dorian Gray’ [5] TV programma ´De Wereld Draait Door´
It is a legendary story from the days of vinyl when gramophone record buyers could still browse for hours through the often almost complete catalogues of their favourites and study the different albums (LP’s). A girl searched the albums series of Wings and subsequently visited the salesman with a Beatles’ record in her hands, asking the urgent question: ‘Was Paul McCartney in another band before Wings?’
It is the fate of every author, actor or musician. The latest creation is engraved on the retina or chiselled between the hammer and anvil of the hearing. It is up to the reader, watcher and listener to further zoom in on the whole oeuvre of the applicable artist. The extent of this as well as the historical interest of – in this case – the music, does not play a decisive role of significance. Even the age (at that moment, The Beatles had not been separated for ten years yet) of the work does not matter. The curious girl was already not aware of the presumable idols of her parents.
After a groundbreaking phenomenal decade with The Beatles, a short but promising solo warming up for an inconceivable success with a new band, McCartney could point out an envious repertoire that did not leave anything to be desired with regards to clarity and versatility. Following a crushing world tour with Wings, McCartney subsequently peaked commercially during the heyday of the rough Punk and New Wave with the folkloric hymn-like ‘Mull of Kintyre’; more or less condemning him to a label that he would never be able to shake among the average music lover.
The ballad that clashed thoroughly with the musically rebellious spirit of those days would not only dominate the international charts and radio, it would stigmatize McCartney as the man of the sweet, polished pop song. In his TV interview with Terry Wogan on the occasion of the ‘All the Best’ compilation in 1987, the gentlemen discussed half seriously the effect (ten years after the fact) of ‘Mull of Kintyre’. McCartney jokingly shared how his kids were teased at school with this monster hit which prompted a tongue-in-cheek confession by Wogan, this must have been his son.
When in December of 1980 John Lennon was robbed of his life, Playboy magazine published the already planned interview in which he not only gave insight into the recent release of the ‘Double Fantasy’ album but also into the emergence of plenty Beatle songs. His explanation was complementary to the song accountability of McCartney in his previous ‘In his own words’. Remarkable was that Lennon remembered to have co-written’ We can work it out’ and argued ‘In my Life’ was entirely composed by himself. On the contrary, McCartney claimed to have added bits and pieces to ‘In my life’ and stated he was solely responsible for ‘We can work it out’. For the fans this was the first divine behind-the-scenes-information that would be elaborated upon in later books.
Armed with these Lennon & McCartney revelations, I was invited – months after the death of Lennon – to a meal with some classmates at my cool English teacher’s home. The discussion skipped from the trendy David Bowie and The Police to – of course – Paul McCartney. I was in the middle of enthusiastically explaining how good and important my beloved Beatle was when she interrupted me. She could not deny him being a great songwriter but with ‘Yesterday’ and ‘Eleanor Rigby’ he more or less baked a nice cake (In Dutch she actually said ‘produces a beautiful turd’ – I quote). In her eyes, incomparable with the talent of Lennon who surfaces with songs like ‘Helter Skelter’ and ‘Why don’t we do it in the road?’. She established ‘this was real music’ wherein ‘her’ Lennon yelled unconditionally. Try discovering this with ‘pretty boy’, Paul McCartney?
My teacher was undeniably older that ‘the girl in the record shop’ and must have experienced The Beatles more consciously as a teenager. Nevertheless, she also terribly underestimated McCartney. With an almost impossible to contain feeling of triumph I thanked her for the accolades at the address of the mentioned White Album tracks before eventually telling her these songs actually had sprouted from the musical brain of McCartney. She swam in amazement and disbelief. She had never noticed that the vocals here were merely McCartney’s (and the blisters for Ringo Starr).
‘Helter Skelter’ would go on the be a cult song for different reasons. The killing crew of Charles Manson wrote it on the walls during the horrendous Tate & LaBiance slaughters (1969). U2 covered the song on their record and in the supporting movie ‘Rattle and Hum’ (1988) and the composer himself added it as of 2004 (04 Summer tour) to his encores. McCartney opened his unmatched set at the concert for (hurricane) Sandy Relief with his own ‘Helter Skelter’ to later perform ‘Cut me some slack’ (awarded with a Grammy); collectively put together with the remaining members of Nirvana. The facts of this random collaboration and gig are up for grabs but did not appear on everyone’s radar.
Twenty years after the passing of Kurt Cobain (April 5, 1994) two Dutch Olympic Gold medal winners joined the national media talk show (translated as:) ‘The World Turns On’ to celebrate both Grunge and the foreman of Nirvana. Speed skater Mark Tuitert and swimmer Pieter van den Hoogenband embraced each other in their adoration for the artist who just like Jimi Hendrix, Jim Morisson and Janis Joplin (and later Amy Winehouse) died way too young at just 27 years old.
Guitar hobbyist and self-proclaimed specialist wanted to place Cobain’s legacy into a historical perspective with a fragment of ‘Helter Skelter’, the song from The White Album that Paul McCartney competitively wrote after hearing of an announcement by The Who that they had come up with the ‘loudest, most raucous and dirtiest rock ’n roll track’ ever. Although McCartney never heard a song that ´sounded like the talk’, the McCartney-fan felt a famous misconception about to land. Equal to my teacher, Tuitert never delved into this song because at the spot, he did not accredit it to the singer and rightful author. He commented on the footage with the suggestion that ‘Kurt Cobain, was The John Lennon of his generation’. While his false assumption is way off, it now – in the meantime – spans many decades.
Even though all flavours are abundantly present McCartney’s register; the melodic, accessible material is unilaterally assigned to him. His genre is so leading wide and varied that when he was asked, he described himself as ‘a rocker who can do a ballad’. Friends that I once tried to convince, firstly with cassette tapes and later with documentaries and concert movies, realised in no time, McCartney had more to offer than just ‘Mull of Kintyre’ after all. They actually were eager to learn and hear more. That Tuitert was not fully acquainted is – that much is obvious – not unique. Time has apparently been also so favourable to the great Lennon that the copyrights of a number of songs by his main partner are to be believed his.
McCartney’s recent lending a piano hand to Hip-Hopper Kanye West, has contributed to a hilarious, new paragraph to the misunderstanding. The kids whose parents were probably born post-Beatles, twittered rather positively that this piano player (in some tweets even McCarthy), launched by their hero, would go on to have a grand career. The internet exploded in outrage. Macca himself will not lose any sleep over it. He is showered with tributes, awards and acknowledgements on all continents. His concerts in packed arena’s are visited , undoubtedly rounded up or enthused by their parents, by noteworthy many youth. Furthermore, in his concert video’s he allows passengers, such as this toddler girl to scream ‘I am your biggest fan’ into the camera. In other words; misunderstanding or not: ‘Let it be’.
Het is een legendarisch verhaal uit de dagen van vinyl toen grammofoonplaatkopers nog urenlang konden bladeren door de vaak bijna complete catalogi van hun favorieten, om de verschillende langspelers (LP’s) te bestuderen. Een meisje doorzocht de reeks albums van Wings en meldde zich vervolgens met een plaat van The Beatles in haar handen bij de verkoper met de prangende vraag: ‘Zat Paul McCartney vóór Wings in een andere band?’.
Het is het lot van iedere schrijver, acteur of muzikant. Vooral de laatste creatie staat op het netvlies gegraveerd of is tussen hamer en aambeeld in het gehoor gebeiteld. Het is aan de lezer, kijker en luisteraar om verder in te zoomen op het volledige oeuvre van de artiest in kwestie. Daarbij lijken de omvang daarvan of het historische belang van – in dit geval – de muziek, geen doorslaggevende rol van betekenis te spelen. Zelfs de leeftijd (The Beatles waren op dat moment nog niet eens 10 jaar uit elkaar) van het werk doet er niet toe. Het nieuwsgierige meisje was al niet op de hoogte van de vermoedelijke idolen van haar ouders.
Na een baanbrekend fenomenaal decennium met The Beatles, een korte maar veelbelovende solo warming up voor een onwaarschijnlijk succes met een nieuwe band kon McCartney uitbundig wijzen op een jaloersmakend repertoire dat aan onduidelijkheid en veelzijdigheid niets te wensen over liet. Na een verpletterende wereldtournee met Wings, piekte McCartney vervolgens in de hoogtijdagen van de ruige Punk en New Wave commercieel met een folkloristisch lofzang op het Schotse ‘Mull of Kintyre’ dat de gewezen Beatle een etiket zou opplakken dat hij bij de gemiddelde muziekliefhebber nooit meer zou weten los te weken.
De ballad die indertijd grondig vloekte met de muzikaal opstandige tijdsgeest zou niet alleen wekenlang de internationale hitlijsten en radio domineren, het zou McCartney stigmatiseren als de man van de zoete, gepolijste popsong. In zijn TV interview naar aanleiding van de verzamelaar ‘All the Best’ in 1987 bij Terry Wogan, bespraken beide heren half serieus het effect (tien jaar na dato) van ‘Mull of Kintyre’. McCartney deelde grappend mee hoe zijn kinderen op school met de monsterhit werden geplaagd waarop Wogan voor de gelegenheid opbiechtte dat zijn zoon dit moest zijn geweest.
Toen in december 1980 John Lennon van het leven werd beroofd, publiceerde Playboy het al geplande interview met hem waarin hij niet alleen het verhaal achter de recente release van het album ‘Double Fantasy’ maar ook achter het ontstaan van veel Beatles songs uit de doeken deed. Zijn uitleg was complementair aan de song verantwoording van McCartney’s in diens eerdere ‘In his own words’. Opvallend was dat Lennon zich een bijdrage aan ‘We can work it out’ herinnerde en beweerde ‘In my life’ geheel alleen te hebben geschreven. McCartney claimde daarentegen het een en ander aan ‘In my life’ te hebben toegevoegd en ‘We can work it out’ nu juist solo te hebben gecomponeerd. Voor de fans was dit de eerste goddelijke achter de schermeninformatie die in latere boeken nader zou worden uitgewerkt.
Gewapend met deze Lennon & McCartney onthullingen, werd ik enige maanden na de dood van Lennon met een aantal klasgenoten bij onze hippe lerares Engels uitgenodigd voor een maaltijd bij haar thuis. De discussie huppelde van de trendy David Bowie en The Police naar natuurlijk Paul McCartney. Ik zat net enthousiast uit te leggen hoe goed en belangrijk mijn lievelings Beatle was, toen de lerares mij onderbrak. Ze kon niet ontkennen dat McCartney een uitstekende songwriter was maar met ‘Yesterday’ of ‘Eleanor Rigby’ draaide hij vooral (ik citeer) ‘een mooie drol’. In haar ogen, onvergelijkbaar met het talent van een Lennon die uitpakte met nummers zoals ‘Helter Skelter’ en ‘Why don’t we do it in the road?’. Ze stelde vast dat ‘dit pas muziek was’ waarin ‘haar’ Lennon het onvoorwaardelijk uitschreeuwde. Kom daar maar eens om bij die ‘mooie jongen’, Paul McCartney.
Mijn lerares was onmiskenbaar ouder dan ‘het meisje in de platenzaak’ en moet in de jaren zestig als tiener, The Beatles bewuster hebben meegemaakt. Desalniettemin, onderschatte ook zij McCartney gruwelijk. Met een nauwelijks te onderdrukken gevoel van triomf, bedankte ik haar eerst voor de accolades aan het adres van de genoemde White Album tracks om haar tenslotte te vertellen dat deze toch echt uit het muzikale brein van McCartney waren ontsproten. Ze zwom in verbazing en ongeloof. Het was haar niet eens opgevallen dat de vocalen hier van louter McCartney waren (en de blaren voor Ringo Starr).
‘Helter Skelter’ zou om verschillende redenen een cultnummer worden. De moordtroepen van Charles Manson schreven het op de muren tijdens de afschuwelijke Tate & LaBianca slachtpartijen (1969). U2 coverde het op hun plaat en in de ondersteunende film ‘Rattle and Hum’ (1988) en de componist zelf voegde het vanaf 2004 (04 Summer Tour) toe aan zijn toegiften. McCartney opende zijn weergaloze set in het concert voor (orkaan) Sandy Relief (2012) met het eigen ´Helter Skelter´ om even later met de resterende leden van Nirvana het collectief geschreven ´Cut me some slack´ (later bekroond met een Grammy) op te voeren. De feiten liggen voor het grijpen maar zowel deze incidentele samenwerking als optreden is niet op de radar van iedereen verschenen.
Twintig jaar na het overlijden van Kurt Cobain (5 april 1994) van Kurt Cobain zaten twee Nederlandse Olympische Gouden medaillewinnaars aan de tafel van ‘De Wereld Draait Door’ de betekenis van Grunge en de voorman van Nirvana te vieren. Schaatser Mark Tuitert en zwemmer Pieter van den Hoogenband hadden elkaar gevonden in hun adoratie van de artiest die net als Jimi Hendrix, Jim Morisson en Janis Joplin (en later Amy Winehouse) op 27 jarige leeftijd veel te vroeg was gestorven.
Gitaarhobbyist en zelfverklaard kenner Tuitert wilde het belang van Cobain historisch duiden met een fragment van ´Helter Skelter´, het nummer van The White Album dat Paul McCartney schreef als competitief antwoord op de aankondiging van The Who dat zij de ´loudest, most raucous and dirtiest rock ’n roll track´ ooit hadden geschreven. Hoewel McCartney nooit een song hoorde dat ´sounded like the talk’ voelde de McCartney-fan wel een beroemde misvatting aankomen. Gelijk aan mijn lerares heeft ook Tuitert zich nooit in het nummer verdiept, want hij gaf ter plekke niet de credits aan de zanger en rechtmatige componist. Hij becommentarieerde het filmpje met de suggestie dat ´Kurt Cobain, De John Lennon van zijn generatie was´. Dat hij er met zijn aanname volledig naast zat is inmiddels dus van alle decennia.
Hoewel in het register van McCartney alle smaken ruimschoots voorbijkomen, wordt aan hem eenzijdig vooral het melodieuze, toegankelijke materiaal toegeschreven. Zijn genre is zo toonaangevend breed en gevarieerd dat hij zichzelf desgevraagd typeerde als een ‘rocker who can do a ballad’. Vrienden die ik vroeger met cassettebandjes en later met documentaires of concertbeelden probeerde te overtuigen, realiseerden binnen een mum van tijd dat die Paul McCartney toch wel wat meer in huis had dan ‘Mull of Kintyre’. Daar wilde ze wel meer van weten en horen. Dat Tuitert het niet heeft meegekregen, is – zoveel is wel duidelijk – niet uniek. De tijd is de geweldige Lennon blijkbaar zo gunstig gezind dat hem de auteursrechten van een aantal liedjes van zijn voornaamste compagnon worden toegedicht.
McCartney’s recente hand- en spandiensten op piano aan Hip-Hopper Kanye West droegen een hilarisch nieuwe paragraaf bij aan het misverstand. De kids wiens ouders hoogstwaarschijnlijk post-Beatles zijn geboren, twitterden tamelijk positief dat deze pianist (in sommige tweets zelfs McCarthy), gelanceerd door hun held Kanye, een grote carrière tegemoet kon zien. Het internet ontplofte in verontwaardiging. Macca zal er zelf geen seconde van wakker liggen. Hij wordt op alle continenten overladen met hommages, onderscheidingen en dankbetuigingen. Aan erkenning geen gebrek. Zijn concerten in stampvolle arena’s worden door opvallend veel jeugd, ongetwijfeld opgetrommeld of enthousiast gemaakt door hun ouders, bezocht. Bovendien laat hij in zijn concertvideo’s voorbijgangers zoals een kleutermeisje doodleuk ‘I am your biggest fan’ in de camera roepen: Met andere woorden; misverstand of niet: ‘Let it be’.
At the time of ‘Tug of war’ (1982), the recently deceased JJ Cale revealed he actually hated Paul McCartney but despite his ‘Thumbs up’ personality also admired him for his unrivalled songwriting. He claimed McCartney was uniquely able to create a magical marriage in his songs between verse and refrain, supported by majestic bridges (middle eight). Cale claimed the former Beatle effortlessly integrated nine melodies in one song while other bands would fill a whole album with that. Chris Thomas, who co-produced Wings’ last album ‘Back to the egg’, explained how McCartney would compose an album between 9 en 12 in the morning that was going to make millions of people happy.
Now, more than three decades later, McCartney shows with ‘NEW’ for the umpteenth time his immeasurable talent. An artistry that cannot be curbed and following the splendid ‘Chaos and Creation (….)’ (2005) en ‘Memory Almost Full’ (’07) does not appear to diminish.In the (unfortunately) twilight of his career, the man that has absolutely nothing left to prove in (pop) music, again presents an overwhelming collection of brand new songs that fits perfectly in an oeuvre and an idiom that spans over a mind boggling period of half a century.
Just like many of its predecessors NEW overpowers from the very beginning. The impressions and musical inventions are seizing you by the proverbial throat. McCartney (71) in peak form, excels in the way that Cale unveiled earlier. It is an exciting bombardment. Surprising twists and turns. Appealing instrumentations and of course, beautiful vocals; from slick to fragile. Do we undeniably hear his age ‘Live’ in concert, on NEW, rested and helped by a studio, he does not shy away from any challenge. NEW is original, brisk and sounds fantastic.
McCartney flexibly picks from different genres. Solid Rock in ‘Save us’ and ‘Queenie Eye’, Country in ‘Get me out of here’, Blues in ‘Looking at her’ and Pop in the catchy title song. Seemingly obligatory songs like ‘I can bet’, ‘On my way to work’ and ‘Turned out’ promptly grow on you as usual. Following Nigel Godrich (‘Chaos’), the maestro has been seduced by the four young producers (for e.g. Amy Winehouse and Adele) to choose other exits at musical crossings and to take less travelled roads.
In the roaming ‘Alligator’, a sweltering ‘Appreciate’ (with a deliciously greasy guitar outro), a sultry ‘Hosanna’ and in an ominous ‘Road’, the adventurous McCartney carries the listener with him on the inviting trip to new, contemporary worlds.
Nothing suggests a saturated artist here. The weak moments can be counted on one single finger (the spastic end of ‘Everybody Out there’). As a Macca regularity it is almost impracticable to isolate favourite tracks from an album that is bursting at the seams of highlights; a selection that will start to change time after time anyway. More than enough to discover.
Although McCartney is the poet of universally cited, well-beloved words, he is deservedly known to be a lyrical underachiever who prefers to lose himself in rhyming for rhyme’s sake rather than more or less reporting on life events. It does not seems to surface from his creative DNA to describe the loss of Linda, his ugly divorce from Heather, being a dad again late in life, his grand kids or getting older.
On NEW he hardly breaches with this blamed superficiality and does he reserve especially his ballads for personal matters. In the unannounced (Hidden track) album closer; the gorgeous, almost bare on piano: ‘Scared’, he admits to his fear of declare his love. The deliberate choice of the song’s location is quite worrying. All the more when you realize it is preceded by ‘Get me out of here’. The last time he did such a thing (‘Her Majesty’) it turned out to be the finale (‘Abbey Road’) of The Beatles. In the delicate ‘Early Days’ McCartney (now on acoustic guitar) settles the score with these so-called Beatles’ experts who insist knowing more than him who was actually present.
Back then The Rolling Stone labelled ‘Tug of War’ as ‘McCartney’s Gem’ and with this fresh, breathtaking NEW he had added another jewel that sits nicely next to solo peaks such as Ram ( 1971) ‘Flowers in the Dirt (’89) and ‘Flaming Pie’ (‘97) as well as the already mentioned ‘Chaos’ and ‘Memory’.
In the past 43 years the Liverpudlian has written a magnificent repertoire without the support or presence of his best and much demanding sparring partner, John Lennon. Artistically, Paul McCartney is alive and kicking. It is like he sings appropriately on NEW: ´I never knew what I could be, what I could do, then we were new, …. Now we are new´. Luckily, we haven’t seen the last of him.
Ten tijde van ‘Tug of War’ (1982) liet de onlangs overleden JJ Cale zich ontvallen Paul McCartney eigenlijk te haten maar hem ondanks zijn ‘Thumbs up’ persoonlijkheid te bewonderen om zijn ongeëvenaarde ‘songwriting’. McCartney zou als geen ander in staat zijn om in zijn liedjes een magisch huwelijk tussen couplet en refrein, ondersteunt door majestueze bruggetjes (middle eight) tot stand te brengen. Cale stelde dat de oud-Beatle moeiteloos negen melodieën in één song kon verwerken terwijl andere bands daar een heel album mee zouden vullen. Chris Thomas, die Wings’ laatste album ‘Back to the egg’ mede produceerde, vertelde hoe McCartney tussen 9 en 12 ‘s ochtends, een album zou kunnen componeren dat miljoenen mensen gelukkig gaat maken.
Nu ruim drie decennia later, etaleert McCartney (71) met ‘NEW’ voor de zoveelste keer zijn onmetelijke talent. Een niet te beteugelen kunstenaarschap dat – zo bleek al op de voortreffelijke ‘Chaos and Creation (….)’ (2005) en ‘Memory Almost Full’ (’07) – maar niet aan slijtage onderhevig wordt. De man die in de (pop)muziek niets meer hoeft te bewijzen, overlegt in zijn (helaas) nadagen nogmaals een overweldigende collectie nieuwe songs, die uitstekend past in een oeuvre en idioom dat nu een al duizelingwekkende periode van een halve eeuw beslaat.
Net als veel van zijn voorgangers overdondert NEW vanaf het prille begin. De indrukken en muzikale vondsten grijpen je bij de lurven. McCartney in topvorm, excelleert op een manier die Cale al uit de doeken deed. Het is een opwindend bombardement. Verrassende twists en ‘turns’. Aantrekkelijke instrumentaties en natuurlijk mooie vocalen, van gelikt tot breekbaar. Horen we zijn leeftijd onmiskenbaar ‘Live’ in concert, op NEW gaat hij – uitgerust en geholpen in een studio – geen uitdaging uit de weg. NEW is oorspronkelijk, fris en klinkt fantastisch.
McCartney plukt soepel uit allerhande genres. Stevige Rock in ‘Save us’ en ‘Queenie Eye’, Country in ‘Get me out of here’, Blues in ‘Looking at her’ en Pop in de ‘catchy’ titelsong. ‘Orenschijnlijk’ plichtmatige nummers als ‘I can bet’, ‘On my way to work’ en ‘Turned out’ groeien snel en als gebruikelijk. In navolging van Nigel Godrich (‘Chaos’) hebben de vier jonge producers (van o.a. Amy Winehouse en Adele) de grootmeester uitgelokt, op muzikale kruispunten andere afslagen te kiezen en niet platgetreden paden te bewandelen. In het dwalende ‘Alligator’, een broeiend ‘Appreciate’ (met een heerlijke vette gitaar-outro), een zwoel ‘Hosanna’ en een onheilspellende ‘Road’ neemt de avonturier McCartney de luisteraar mee op zijn uitnodigende trip naar nieuwe, eigentijdse werelden.
Niets wijst op een verzadigd artiest. De zwakke momenten zijn op één vinger te tellen (het krampachtige einde van ‘Everybody Out there’). Als een Macca wetmatigheid is het ondoenlijk om favoriete tracks te kiezen uit een album dat barst van hoogtepunten; een selectie die bovendien in de tijd gaat rouleren. Voldoende te ontdekken.
Hoewel McCartney de dichter is van universeel geciteerde, dierbare songteksten, staat hij terecht bekend als een tekstuele underachiever die liever in rijmelarij verzand dan verslag te doen van levensgebeurtenissen. Het lijkt niet in zijn creatieve DNA te komen bovendrijven om het verlies van Linda, zijn vechtscheiding met Heather, het krijgen van een dochter op late leeftijd, zijn kleinkinderen en het ouder worden onder woorden te brengen.
Op NEW breekt hij maar matig met die beklaagde oppervlakkigheid en reserveert hij vooral zijn ballads voor persoonlijke aangelegenheden. In de onaangekondigde (Hidden track) afsluiter; het prachtige, bijna kaal op piano: ‘Scared’ erkent hij zijn angst om de liefde te verklaren. De bewust gekozen locatie van de song is een verontrustend gebaar. Helemaal als je bedenkt dat ‘Get me out of here’ er aan voorafgaat. De laatste keer dat hij dat deed (‘Her Majesty’) bleek dat (‘Abbey Road’) het einde van The Beatles te zijn. In het tere ‘Early Days’ rekent McCartney (nu op akoestisch gitaar) af met de zogenaamde Beatles’ deskundigen die het denken beter te weten dat hij, die er bij was.
The Rolling Stone bestempelde ‘Tug of War’ indertijd als ‘McCartney’s Gem’ en met het verse, adembenemende NEW heeft hij er een edelsteen bij dat keurig past in het solo-rijtje van ‘Ram’ ( 1971) ‘Flowers in the Dirt (’89) en ‘Flaming Pie’ (‘97) en genoemde ‘Chaos’ en ‘Memory’.
De Liverpudlian heeft er in de 43 jaar zonder zijn beste en veeleisende sparring partner, John Lennon een imposant repertoire bijgeschreven. Paul McCartney is artistiek springlevend. Het is zoals hij op NEW treffend zingt: ´I never knew what I could be, what I could do, then we were new, …. Now we are new´. We zijn gelukkig nog niet van hem af.
DUTCHFELLOW 